علت احساس خفگی در گلو هنگام خواب
احساس خفگی در گلو هنگام خواب، که اغلب با بیدار شدن ناگهانی و نفسنفس زدن همراه است، معمولاً به دلیل شل شدن بافتهای نرم در گلو و انسداد موقت راه هوایی رخ میدهد. این پدیده میتواند ناشی از آپنه انسدادی خواب (OSA) باشد، که در آن ماهیچههای گلو شل شده و جریان هوا را قطع میکنند و باعث کاهش سطح اکسیژن و بیدار شدن فرد میشوند.
برای تست خواب، درمان خروپف، درمان پر خوابی، درمان بی خوابی، اجاره و خرید دستگاه cpap و درمان انواع اختلالات خواب توسط بهترین پزشکان فلوشیپ خواب در تهران با شماره 09124961646 تماس بگیرید.
علاوه بر این، بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) نیز میتواند عامل خفگی باشد؛ در این حالت، اسید معده به مری برگشته و میتواند به داخل راه هوایی کشیده شود، که منجر به سرفه، خفگی و تنگی نفس میشود. در برخی موارد، ترکیبی از هر دو شرایط میتواند باعث تشدید این مشکل شود، زیرا رفلاکس اسید میتواند به آپنه خواب کمک کند و بالعکس.
احساس خفگی در خواب
بیدار شدن ناگهانی در طول شب با احساس تنگی نفس یا خفگی در بزاق میتواند تجربهای ناراحتکننده باشد و مشاهده آن بدتر. اگر این اتفاق به طور منظم رخ میدهد، شناسایی علت و یافتن درمان مناسب اهمیت دارد.
خفگی در خواب یا بیدار شدن با احساس تنگی نفس ناشی از شل شدن بافتهای نرم در گلو است که جریان هوا به بدن را مسدود میکند. با مسدود شدن راه هوایی، هوا نمیتواند به طور موثر به ریهها برسد؛ این موضوع منجر به بیدار شدن ناگهانی با تنگی نفس یا خفگی در بزاق میشود.
علت خفگی در خواب
آپنه خواب
اگر مکرراً در خواب دچار خفگی میشوید، احتمالاً به آپنه انسدادی خواب مبتلا هستید. آپنه خواب یک اختلال خواب است که با وقفههای کوتاه در تنفس در طول خواب مشخص میشود. شایعترین نوع آن آپنه انسدادی خواب است، جایی که راه هوایی به طور جزئی یا کامل مسدود میشود و منجر به وقفههایی در تنفس میشود. هنگامی که راه هوایی مسدود میشود، سطح اکسیژن در خون میتواند کاهش یابد و باعث شود با احساس خفگی یا تنگی نفس از خواب بیدار شوید، زیرا بدن به کمبود اکسیژن واکنش نشان میدهد.
ممکن است با تنگی نفسی از خواب بیدار شوید که به سرعت برطرف میشود، یا ممکن است با خرخر، خفگی یا نفسنفس زدن نفس خود را تازه کنید. این الگوی بیدار شدن مکرر میتواند ۵ تا ۳۰ بار یا بیشتر در هر ساعت، در تمام طول شب تکرار شود. این اختلالات توانایی شما را برای رسیدن به خواب عمیق و آرامشبخش مختل میکند و احتمالاً در طول ساعات بیداری احساس خوابآلودگی خواهید کرد.
خفگی یا نفسنفس زدن در طول خواب اغلب توسط همسر یا شریک زندگی گزارش میشود و فرد را وادار میکند تا ریشه علت خفگی در خواب را درک کند. مطالعات نشان دادهاند که تقریباً ۲.۵ میلیون نفر در انگلستان به OSA تشخیص داده نشده مبتلا هستند .
مشخص شده است که تا ۱۳ درصد از مردان بالغ و تا ۶ درصد از زنان بالغ آپنه انسدادی خواب متوسط یا شدید دارند. اضافه وزن خطر ابتلا به OSA را افزایش میدهد و تقریباً در ۴۰ درصد افراد چاق (BMI > 30.0 kg/m2) وجود دارد.
عوامل خطر برای این بیماری شامل افزایش سن، مرد بودن، داشتن دور گردن بزرگ، سابقه خانوادگی آپنه خواب، چاقی و برخی بیماریهای پزشکی مانند فشار خون بالا است.
علائم احساس خفگی در خواب
علاوه بر بیدار شدن با خفگی، سایر علائم رایج عبارتند از:
- خستگی مفرط در طول روز – به دلیل اختلال در خواب، افراد مبتلا به آپنه خواب اغلب در طول روز احساس خستگی و کوفتگی مفرط میکنند.
- خروپف بلند و مداوم – اغلب، OSA با خروپف بلند و مداوم همراه است.
- اضطراب و افسردگی – کاهش کیفیت خواب با شرایط سلامت روان مرتبط است.
- فشار خون بالا – وقفههای مکرر تنفسی میتواند فشار خون را افزایش دهد.
- سردرد (به ویژه در صبح) – سردردهای مکرر صبحگاهی میتواند ناشی از کاهش سطح اکسیژن در طول خواب باشد.
- تحریکپذیری و مشکل در تمرکز – کیفیت پایین خواب میتواند منجر به نوسانات خلقی و مشکل در تمرکز شود.
احساس خفگی در خواب نشانه چیست؟
حساس خفگی در خواب میتواند دلایل مختلفی داشته باشد، هم از نظر فیزیکی و هم روانی. در ادامه رایجترین دلایل این وضعیت آورده شده است:
۱. آپنه خواب (Sleep Apnea)
اختلال شایعی در خواب که در آن تنفس به طور مکرر قطع و وصل میشود.
این اختلال میتواند باعث احساس خفگی یا تنگی نفس در طول شب شود.
علائم: خروپف بلند، خستگی در طول روز، خشکی دهان و سردرد صبحگاهی.
۲. رفلاکس معده (Acid Reflux)
اسید معده ممکن است در زمان دراز کشیدن، بهویژه پس از غذا خوردن، وارد گلو شود.
این وضعیت میتواند باعث احساس خفگی یا سرفه در خواب شود.
۳. اضطراب یا حملات پانیک (Anxiety or Panic Attacks)
حملات پانیک در خواب (حملات پانیک شبانه) میتوانند باعث بیدار شدن ناگهانی همراه با احساس خفگی یا تنگی نفس شوند.
۴. مشکلات تنفسی یا انسداد مجاری بینی (Obstructive Nasal or Airway Issues)
انسداد بینی یا لوزههای بزرگ میتوانند باعث اختلال در تنفس حین خواب شوند.
۵. فلج خواب (Sleep Paralysis)
ناتوانی موقتی در حرکت یا صحبت هنگام به خواب رفتن یا بیدار شدن.
ممکن است با احساس خفگی یا فشار روی قفسه سینه همراه باشد
درمانهای خفگی در خواب
گزینههای درمانی موجود برای کاهش یا پیشگیری کامل از خفگی در هنگام خواب بر اساس شدت بیماری متفاوت است. اولین گامی که باید بردارید این است که وضعیت خوابیدن خود را در شب تنظیم کنید تا از خوابیدن به پشت خودداری کنید، زیرا این کار میتواند خطر انسداد بافت نرم را افزایش دهد. همچنین ممکن است بخواهید سبک زندگی خود را اصلاح کنید و مصرف الکل خود را کاهش دهید، از سیگار کشیدن خودداری کنید و رژیم غذایی سالمی داشته باشید.
۱. پوزیشنال تراپی (Positional Therapy)
پوزیشنال تراپی یک روش درمانی است که به افراد کمک میکند تا وضعیت خوابیدن خود را تغییر دهند و از خوابیدن به پشت (طاقباز) جلوگیری کنند. این روش درمانی به ویژه برای افرادی مفید است که آپنه خواب وضعیتی دارند. آپنه خواب وضعیتی به این معناست که وقفههای تنفسی در طول خواب، عمدتاً زمانی رخ میدهد که فرد به پشت خوابیده است.
آپنه خواب وضعیتی بیشتر زمانی رخ میدهد که به پشت دراز کشیدهاید. دستگاههای درمان خواب وضعیتی را میتوان در پشت، دور کمر یا روی پیشانی پوشید تا شما را به پهلو خوابیدن تشویق کند.
یکی از این دستگاهها، دستگاه درمان وضعیتی سمنیبل است. این دستگاه کوچک روی پیشانی شما قرار میگیرد و هر زمان که به پشت برگردید، لرزش ایجاد میکند. لرزش به شما یادآوری میکند که بچرخید و با گذشت زمان، فرد را تشویق میکند که فقط به پهلو بخوابد.
بسیاری از افراد از درمان وضعیتی علاوه بر سایر درمانها استفاده میکنند.
۲. تغذیه، سبک زندگی و کاهش وزن
در صورت لزوم، یک برنامه تغذیه و کاهش وزن میتواند اغلب علائم را تسکین دهد. ثابت شده است که داشتن یک سبک زندگی سالمتر تأثیر مثبتی بر اختلالات خواب و سایر مسائل بهداشتی دارد. ارتباط مستقیمی بین اضافه وزن و شدت OSA و خروپف نشان داده شده است، بنابراین اگر اضافه وزن دارید، ممکن است متوجه شوید که کاهش وزن علائم شما را بهبود میبخشد. غذاهای مختلف میتوانند بر خواب شما تأثیر بگذارند و برخی حتی میتوانند به شما کمک کنند بهتر بخوابید.
۳. درمان CPAP
درمان CPAP رایجترین و موثرترین درمان برای آپنه انسدادی خواب (OSA) است. دستگاه CPAP از طریق یک لوله و ماسک CPAP فشار هوای مداوم را به کاربر میرساند. این کار راه هوایی را باز نگه میدارد و از وقفههای تنفسی در طول شب جلوگیری میکند. درمان CPAP خفگی در خواب را متوقف میکند و به شما امکان میدهد دوباره خوابی با کیفیت و ترمیمی داشته باشید.
۴. دستگاه پیشروی فک پایین (M.A.D)
دستگاه پیشروی فک پایین (M.A.D) یک وسیله دندانی است، شبیه محافظ لثه، که هنگام خواب در دهان شما استفاده میشود. این دستگاه برای کشیدن ملایم فک پایین و زبان شما به جلو طراحی شده است و فضای بیشتری در پشت گلو ایجاد میکند و از آپنه و خروپف جلوگیری میکند.
تشخیص احساس خفگی در خواب
تشخیص احساس خفگی در خواب معمولاً با انجام یک تست خواب (پلیسومنوگرافی) انجام میشود. این آزمایش در یک مرکز تست خواب انجام میشود و در طول شب فعالیتهای مختلف بدن، از جمله امواج مغزی، حرکات چشم، ضربان قلب، تنفس و سطح اکسیژن خون را ثبت میکند.
در برخی موارد، ممکن است یک تست خواب در منزل نیز انجام شود. این آزمایش شامل استفاده از یک دستگاه قابل حمل است که در خانه استفاده میشود و برخی از فعالیتهای بدن را در طول خواب ثبت میکند.
برای جلوگیری از احساس خفگی در خواب چکار کنم
- کاهش مصرف کافئین و الکل قبل از خواب: این مواد میتوانند باعث شل شدن عضلات گلو و تشدید رفلاکس شوند.
- اجتناب از خوردن غذاهای سنگین نزدیک به زمان خواب: حداقل ۳-۴ ساعت قبل از خواب از خوردن وعدههای غذایی بزرگ و چرب خودداری کنید.
- بالا نگه داشتن سر در هنگام خواب: استفاده از بالشهای بیشتر یا تخت با قابلیت تنظیم شیب میتواند به کاهش رفلاکس اسید کمک کند.
- ورزش منظم و مدیریت استرس: این عوامل به بهبود کلی کیفیت خواب و کاهش وزن کمک میکنند.
- بررسی داروها: برخی داروها میتوانند باعث خشکی دهان یا شل شدن عضلات گلو شوند. با پزشک خود در مورد داروهایی که مصرف میکنید مشورت کنید.
- حفظ بهداشت دهان و دندان: خشکی دهان و مشکلات دندانی میتوانند خفگی را تشدید کنند.
- مشاوره با متخصصین: در صورت ادامه علائم، مشاوره با متخصصین ریه، گوارش یا متخصصین خواب ضروری است.
آیا رفلکس معده باعث احساس خفگی در خواب میشود؟
GERD مخفف بیماری ریفلاکس معده به مری است و یک اختلال گوارشی مزمن است که زمانی رخ میدهد که اسید معده به مری برگردد. مری لولهای است که گلوی شما را به معده متصل میکند. به طور معمول، حلقهای از عضلات به نام اسفنکتر تحتانی مری (LES) به عنوان یک شیر یک طرفه عمل میکند و به غذا و مایعات اجازه میدهد وارد معده شوند و از بازگشت محتویات معده به مری جلوگیری میکند. در افراد مبتلا به GERD، LES ممکن است ضعیف شود یا به طور غیر طبیعی شل شود و منجر به رفلاکس اسید شود.
در طول خواب، به ویژه هنگام دراز کشیدن، خطر رفلاکس اسید و آسپیراسیون (استنشاق محتویات معده به راه هوایی) ممکن است افزایش یابد. آسپیراسیون اسید معده یا غذای نیمههضم شده میتواند منجر به خفگی، سرفه یا نفسنفس زدن شود، زیرا بدن به ماده خارجی در راه هوایی واکنش نشان میدهد.
علائم شایع GERD / رفلاکس اسید:
- سوزش سر دل، معمولاً بعد از غذا خوردن یا هنگام دراز کشیدن برای خواب.
- برگشت غذا یا مایع ترش.
- مشکلات بلع (دیسفاژی).
- دردهای قفسه سینه یا درد بالای شکم.
- احساس توده ثابت در گلو.
- سرفه مداوم.
- لارنژیت، التهاب تارهای صوتی.
- آسم، که ممکن است جدید باشد یا بدتر شود.
- عوامل خطر برای این بیماری شامل فتق هیاتال، چاقی، بارداری، سیگار کشیدن و برخی غذاها و نوشیدنیها است.
عوارض خفگی در خواب
اگر آپنه خواب درمان نشود، میتواند منجر به عوارض جدی برای سلامتی شود، از جمله:
- بیماریهای قلبی: آپنه خواب میتواند خطر ابتلا به فشار خون بالا، نارسایی قلبی، سکته مغزی و آریتمیهای قلبی را افزایش دهد.
- دیابت نوع 2: آپنه خواب میتواند مقاومت به انسولین را افزایش دهد و خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش دهد.
- مشکلات کبدی: آپنه خواب میتواند باعث بیماری کبد چرب غیر الکلی شود.
- سندرم متابولیک: آپنه خواب میتواند خطر ابتلا به سندرم متابولیک را افزایش دهد، که مجموعهای از عوامل خطر است که خطر ابتلا به بیماریهای قلبی، سکته مغزی و دیابت را افزایش میدهد.
- مشکلات حافظه و تمرکز: آپنه خواب میتواند بر عملکرد شناختی تأثیر بگذارد و منجر به مشکلات حافظه و تمرکز شود.
- افسردگی: آپنه خواب میتواند خطر ابتلا به افسردگی را افزایش دهد.
- تصادفات رانندگی: خواب آلودگی ناشی از آپنه خواب میتواند خطر تصادفات رانندگی را افزایش دهد.
برای احساس خفگی در خواب به چه دکتری مراجعه کنم
برای بررسی و درمان احساس خفگی در خواب، بهتر است به یکی از پزشکان زیر مراجعه کنید:
۱. پزشک متخصص مغز و اعصاب (نورولوژیست)
اگر احساس خفگی همراه با فلج خواب، حملات پانیک شبانه یا اختلالات خواب دیگر است، نورولوژیست میتواند بررسی تخصصی انجام دهد و در صورت نیاز شما را به مرکز خواب ارجاع دهد.
۲. متخصص گوش، حلق و بینی (ENT)
اگر شک به وجود انسداد بینی، بزرگ بودن لوزهها یا مشکلات ساختاری در مجاری تنفسی دارید، ENT میتواند معاینه کند و در صورت لزوم جراحی یا درمان دارویی تجویز کند.
۳. پزشک متخصص ریه (پولمونولوژیست)
برای بررسی احتمال آپنه خواب یا مشکلات تنفسی، پزشک ریه یکی از بهترین گزینههاست. او میتواند تست خواب (پلیسومنوگرافی) تجویز کند.
۴. پزشک گوارش (متخصص داخلی یا گوارش)
اگر احتمال میدهید مشکل از رفلاکس معده باشد، متخصص گوارش میتواند شما را راهنمایی کند و دارو یا رژیم مناسب تجویز کند.
۵. روانپزشک یا روانشناس
اگر احساس خفگی با استرس، اضطراب یا حملات پانیک همراه است، مراجعه به روانپزشک یا روانشناس میتواند مؤثر باشد.
سوالات متداول
این احساس معمولاً به دلیل آپنه خواب، رفلاکس اسید معده، اضطراب یا انسداد راههای هوایی که الگوی طبیعی تنفس را مختل میکند، بهوجود میآید.
بله، بیدار شدن با احساس خفگی یا تنگی نفس میتواند یکی از علائم آپنه انسدادی خواب باشد؛ وضعیتی که در آن تنفس بهطور مکرر در طول خواب متوقف و دوباره شروع میشود.
بله، اسید معده میتواند به سمت مری بالا آمده و گلو را تحریک کند که این امر ممکن است باعث احساس خفگی هنگام دراز کشیدن یا خواب شود.
اگر این اتفاق بهندرت رخ دهد معمولاً جای نگرانی نیست، اما در صورت تکرار یا شدت زیاد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا احتمال وجود اختلالات خواب یا مشکلات دیگر بررسی شود.
درمان به علت اصلی بستگی دارد و ممکن است شامل تغییر سبک زندگی، استفاده از دستگاه CPAP برای آپنه خواب، داروهای ضد رفلاکس یا تکنیکهای مدیریت استرس باشد.
بله، اضطراب و حملات پانیک میتوانند باعث تنفس سریع یا تنش عضلانی شوند که ممکن است منجر به احساس خفگی یا تنگی نفس در شب گردد.
اگر این حالت بهطور مکرر اتفاق میافتد، خواب شما را مختل میکند یا با علائمی مانند خروپف شدید یا خستگی روزانه همراه است، باید به پزشک مراجعه کنید.